Ciepło, oszczędnie i ekologicznie

Co to takiego efektywność energetyczna budynków? To ilość zaoszczędzonej energii, niewykorzystanej dzięki np. ociepleniu budynku, zamontowaniu nowych okien i drzwi oraz wymianie systemu ogrzewania na wykorzystujący energię odnawialną (OZE).

Jeśli ocieplimy budynek, w którym pracują ludzie, będzie on potrzebował mniej ciepła do ogrzania. Zainstalowanie tam lamp energooszczędnych albo założenie świetlików spowoduje, że w biurze będzie równie jasno, jak dotychczas, ale rachunki za energię elektryczną będą niższe. Wydajniejsze technologie służące do ogrzewania obniżą koszty eksploatacji nieruchomości. Jeśli przy tym wykorzystamy jako źródło ciepła energię odnawialną, tj. wiatrową, geotermalną, słoneczną, to nie tylko oszczędzamy, ale też chronimy środowisko naturalne.

Po co te wszystkie działania?

Efektywność energetyczna leży u podstaw europejskiej polityki energetycznej. Zmierza do znacznego ograniczenia zużycia energii, a tym samym emisji gazów cieplarnianych. Efektywne zużycie energii może być jednym z najważniejszych celów do osiągnięcia w walce ze zmianami klimatycznymi. A ponieważ przykład idzie z góry, w pierwszej kolejności powinny przejść przemianę budynki publiczne i prezentować lepsze, skuteczniejsze i bardziej ekologiczne technologie grzewcze. Są na to środki unijne, wystarczy napisać i złożyć projekt.

Już walczą o unijne fundusze

Nabór wniosków w ramach konkursu - Efektywność energetyczna sektora publicznego już trwa. Zakończy się 14 listopada. Rozstrzygnięcie nastąpi najpóźniej w lutym 2017 r.

Wśród samorządów, które zdecydowały się powalczyć o fundusze europejskie, jest gmina Białopole. Decyzja radnych w sprawie przystąpienia do termomodernizacji budynków gminnych zapadła przed kilkoma miesiącami. Przygotowanie dokumentów kosztowało 60 tys. zł. Czy się uda pozyskać pieniądze, tego nikt nie wie. Władze gminy uważają jednak, że warto powalczyć o unijne wsparcie.

- Zapytałem radnych o ich stanowisko, bo kwota, jaką trzeba wydać, jest znaczna. Jak dotąd żadna dokumentacja w naszej gminie się nie zmarnowała, więc liczymy na to, że i tym razem tak będzie - mówi wójt gminy Henryk Maruszewski.

Początkowo zakładano, że gmina Białopole będzie się ubiegała o dofinansowanie na termomodernizację 9 budynków. W trakcie przygotowywania dokumentów zrezygnowano z pisania projektów dla świetlic w Białopolu i Strzelcach ze względu na małe zużycie energii w tych obiektach. Budynek szkoły był już ocieplany, więc projekt mógłby otrzymać zbyt mało punktów.

Ostatecznie zdecydowano, że gmina złoży wniosek na termomodernizację urzędu gminy, szkoły w Strzelcach, świetlicy w Buśnie i Kolonii Raciborowice oraz budynku hydroforni w Białopolu. Całość, zgodnie z projektem, może kosztować ok. 1,6 mln zł.

Samorząd gminy Chełm planuje termomodernizację budynku Zespołu Szkół w Stawie wraz z wymianą ogrzewania na nowe, wykorzystujące pompy ciepła. Koszt inwestycji wyliczono na 2,3 mln. zł. Jej zakończenie przewidziano w 2018 r.

- Dofinansowanie byłoby na poziomie 85 % kosztów, więc warte jest podjęcie tego zadania - uważa wójt gminy Chełm Wiesław Kociuba.

Kto i na co może składać wnioski?

Informacja o naborze znajduje się na stronie internetowej www.rpo.lubelskie.pl. O dofinansowanie z ponad 221-milionowej puli funduszy unijnych ubiegać się mogą m.in. jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego posiadające osobowość prawną, jednostki naukowe, szkoły wyższe, organizacje pozarządowe, niektóre jednostki sektora finansów publicznych, służby ratownicze i bezpieczeństwa publicznego.

Projekty mogą obejmować głęboką termomodernizację obiektów użyteczności publicznej, w tym będących w zasobie jednostek samorządu terytorialnego m.in. szpitali i szkół. Dotację można wykorzystać na zmianę wyposażania tych obiektów w urządzenia o najwyższej, uzasadnionej ekonomicznie klasie efektywności energetycznej, np. ocieplenie obiektów, wymiana drzwi i okien, modernizacja systemów grzewczych wraz z wymianą źródła ciepła na zasilane OZE, modernizacja systemów wentylacji, klimatyzacji, włącznie z systemami zarządzania energią. Tak więc stare piece, zanieczyszczające środowisko można wymienić na nowe, wykorzystujące energię odnawialną. W ogłoszeniu o konkursie jest też mowa o generacji rozproszonej - to termin oznaczający wytwarzanie energii przez małe jednostki lub obiekty wytwórcze, przyłączone bezpośrednio do sieci rozdzielczych lub zlokalizowane w sieci elektroenergetycznej odbiorcy. Mogą one poprawiać sprawność wytwarzania ciepła.

RPO grzeje w Rudzie-Hucie

Z unijnych funduszy w okresie 2007-2013 skorzystała gmina Ruda-Huta. Napisała projekt „Zakup i montaż pomp ciepła szansą zwiększenia wykorzystania energii przyjaznej środowisku”. Z poprzedniego Programu Regionalnego otrzymała 843 tys. zł. Pieniądze wykorzystała na założenie pomp ciepła w 6 obiektach komunalnych. Władze gminy miały już wcześniejsze doświadczenia w realizacji tego typu projektów. W 2012 r. dzięki unijnym funduszom udało im się założyć pompy ciepła w budynku ZS w Rudzie-Hucie, co przyniosło duże oszczędności w sezonie grzewczym 2012/2013.

- Gdy przystępowaliśmy do kolejnego projektu, mieliśmy już czarno na białym wykazane, jakie to może przynieść oszczędności - mówi wójt Kazimierz Smal.

W 2013 r. z budżetu gminy nie wydano na ogrzewanie szkoły ok. 100 tys. zł. Zaoszczędzone pieniądze można było przeznaczyć na inny cel. Koszty ogrzewania placówki spadły średnio o 1/3. Kotłownia jest bezobsługowa. Piece olejowe wspomagają pompy ciepła jedynie w silne mrozy.

Przy realizacji kolejnego projektu z pomocą funduszy europejskich zamontowano pompy ciepła w 6 budynkach komunalnych - urzędzie gminy w Rudzie-Hucie, Zakładzie Usług Komunalnych, Gminnym Ośrodku Zdrowia, Ośrodku Kultury w Rudzie-Kolonii, Centrum Kultury i Rekreacji w Rudce oraz świetlicy wiejskiej w Żalinie. Pompy ciepła są zarządzane i monitorowane przez internet. Nie trzeba więc zatrudniać palaczy. Zmniejszono emisję dwutlenku węgla o 109 ton i zaoszczędzono 241 231 kWh rocznie. Budynki w Rudce i Żalinie były dotychczas ogrzewane sporadycznie, jedynie wówczas gdy coś się w nich odbywało. Teraz ciepło jest cały czas.

- Świetlice tętnią życiem, stały się centrum kulturalnym miejscowości. W Żalinie po wykonaniu tej inwestycji powstały już dwa zespoły śpiewacze. Budynki są wykorzystywane - mówi wójt.

Pozytywne doświadczenia w realizacji RPO 2007-2013 przełożyły się też na działania prowadzące do pozyskiwania milionów złotych z funduszy unijnych dla mieszkańców na kolektory słoneczne. To przyczyniło się do zmniejszenia emisji szkodliwych substancji przedostających się do atmosfery w wyniku użytkowania urządzeń i instalacji grzewczych oraz zmniejszenia się kosztów ogrzewania ich mieszkań. Ponadto dzięki wsparciu z Unii Europejskiej wykonano adaptację budynku szkolnego w Rudce na centrum kultury i zmodernizowano świetlicę wiejską w Leśniczówce. Gmina nie zamierza osiąść na laurach i dalej będzie zabiegać o pieniądze unijne na instalacje fotowoltaiczne, w tym jedną na budynku urzędu gminy, oraz kolektory słoneczne i kotły na biomasę.

Środowisko i czysta energia

Podmioty publiczne z województwa lubelskiego zdążyły już zrealizować kilkanaście inwestycji związanych z termomodernizacją budynków i wymianą źródeł ciepła na odnawialne. Pozytywnych doświadczeń jest wiele.

Gmina Żmudź z powiatu chełmskiego wykonała inwestycję pn. „Termomodernizacja budynku komunalnego w Żmudzi - dostosowanie do przepisów Ministra Zdrowia części zajmowanej przez NZOZ”. Pozyskała dofinansowanie unijne w wysokości ponad 226 tys. zł. W gminie Dorohusk przeprowadzono z kolei kompleksową termomodernizację istniejącego budynku szkoły. Wybudowano przy tym halę sportową wraz z łącznikiem. Pozyskano na ten cel z RPO ponad 6,3 mln zł. Natomiast Dom Pomocy Społecznej „Senior” w Różance w powiecie włodawskim zrealizował projekt, dzięki któremu m.in. przeprowadzono termomodernizację budynku i wymieniono wyeksploatowane urządzenia w kuchni na bardziej ekonomiczne, zasilane gazem płynnym. DPS uzyskał na tę inwestycję ponad 700 tys. zł dofinansowania.

W powiecie bialskim wykonano „Termomodernizację budynków Szpitala Powiatowego SPZOZ w Międzyrzecu Podlaskim”. Wsparcie UE wyniosło ponad 664 tys. zł. Unijne fundusze w wysokości ponad 158 tys. zł wsparły też projekt „Termomodernizacja budynku NZOZ w Tucznej w celu zmniejszenia zużycia energii cieplnej”.

Powiat zamojski równie efektywnie zabiegał o dotację. Zrealizowano tam projekt „Poprawa jakości życia wychowanków, poprawa estetyki budynku i otoczenia w Wielofunkcyjnej Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej w Łabuniach”. Inwestycja polegała m.in. na kompleksowej termomodernizacji budynku oraz modernizacji instalacji c.o. Elementem uzupełniającym była instalacja kolektorów słonecznych, w celu efektywnego wykorzystania ciepła z energii ekologicznej. Dofinansowanie wyniosło ponad 516 tys. zł. Kompleksową termomodernizację przeprowadzono też w Przychodni Rejonowej w Szczebrzeszynie. Na wszystkie prace budowlane i zakup sprzętu medycznego szpital pozyskał milion złotych z budżetu RPO. Blisko milion złotych otrzymał również Zamojski Szpital Niepubliczny Sp. z.o.o.

                                                                                                                                             DBEZ