Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu
czwartek, 28 marca 2024 21:36
Reklama
Reklama

Historia bialskich samolotów

Była jednym z największych zakładów przemysłowych na terenie województwa lubelskiego, miała ogromny wpływ na rozwój gospodarczy Białej Podlaskiej i ogólnokrajowe znaczenie, bo w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości Polska nie miała własnego przemysłu lotniczego, po zaborcach zostało jedynie kilka remontowych warsztatów. W latach 20. XX wieku w Białej powstała Podlaska Wytwórnia Samolotów, która na kilkanaście lat wpisała się w krajobraz miasta.
Historia bialskich samolotów

Za datę narodzin fabryki uznaje się 27 listopada 1923 roku. To właśnie wtedy powstała Spółka Akcyjna Podlaska Wytwórnia Samolotów. Założył ją Stanisław Rosenwerth wraz z  Witoldem Rumbowiczem, Czesławem Witoszyńskim i Antonim Ponikowskim. Motywem do podjęcia decyzji o stworzeniu wytwórni była obfitość dobrej jakości drewna dostępnego w okolicy, a drewno w owym czasie, było jednym z podstawowych surowców przy produkcji samolotów.

Pierwsze samoloty

Fabryka samolotów znajdowała się w obiektach byłego Syndykatu Rolniczego w dzielnicy Wola w Białej Podlaskiej. Wykorzystano m.in. budynki dawnego browaru. Zajmowały teren o powierzchni 35 ha w bezpośrednim sąsiedztwie niewielkiego lotniska wojskowego. 

8 IV 1924 r. Zarząd PWS i Departament Lotnictwa podpisały umowę na dostawę 50 samolotów rozpoznawczo-bombowych Potez XV A2, następnie zamówienie zostało zwiększone na 110 sztuk. To znacznie przyspieszyło rozruch Podlaskiej Wytwórni Samolotów. Termin realizacji określono na 1 VI 1926 r, więc 2 maja 1925 roku rozpoczęto budowę fabryki, a we wrześniu tego roku ruszyła produkcja. W lipcu 1925 r. w powietrze wzniósł się pierwszy Potez XV 172. W tym czasie w zakładzie pracowało już 450 osób. 

Oprócz produkcji licencyjnej, PWS dążyła do uruchomienia produkcji własnych konstrukcji. W 1925 roku powstało biuro konstrukcyjne wytwórni, w którym opracowano dużą ilość projektów, częściowo realizowanych w postaci prototypów, czasem wprowadzanych też do produkcji seryjnej. W 1927 roku opracowano i zbudowano prototyp dwumiejscowego samolotu myśliwskiego PWS-1. Samolot pobił ciekawy rekord w tamtych czasach – najdłuższego lotu. Stało się tak, ponieważ po starcie z bialskiego lotniska pilot Franciszek Rutkowski nie mógł na nim wylądować. Po kilku nieudanych próbach, aby się nie rozbić pilot zdecydował się polecieć do...Dęblina, dopiero tam udało się sprowadzić maszynę na ziemię. 

Schyłek

Mało kto wie, że Podlaska Wytwórnia Samolotów podjęła też próbę zbudowania całkowicie metalowego samolotu pasażerskiego. Koncepcja powstała w wyniku konkursu ogłoszonego przez Ministerstwo Komunikacji. Niestety konstrukcja pierwszego polskiego samolotu pasażerskiego nie należała do udanych. Podczas lotu próbnego, dla właściwego wyważenia płatowca trzeba było umieścić w kabinie trzy 50-kilogramowe worki balastu. Samolot nie trafił więc do produkcji.ale nie doczekała się realizacji.

Wybuch wojny i okres okupacji zakończył działalność PWS. Podczas niemieckich bombardowań w dniu 4 września zabudowania wytwórni uległy znacznym zniszczeniom (ok. 70 proc.). 

Cały artykuł przeczytacie w aktualnym numerze i e-wydaniu Słowa Podlasia, 30/2018


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz
Komentarze
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ
Reklama
Reklama
Reklama
KOMENTARZE
Autor komentarza: ZakrześTreść komentarza: Najlepsza akademia w regionie jest w Radzyniu.Data dodania komentarza: 28.03.2024, 13:55Źródło komentarza: Szymański i spółka wywalczyli finały MEAutor komentarza: PrzeKoTreść komentarza: Marszałek wspiera tych którzy się do niego zwracają z prośbą o wsparcie :) Na stadion już dał 10 mln. Da na imprezy masowe pod warunkiem, że ktoś wytrzeźwieje po bankiecie na loży vipów i napisze wniosek. Z tym może być jednak problem jak z tą prośbą o wsparcie.Data dodania komentarza: 28.03.2024, 13:54Źródło komentarza: Marszałek obiecał pieniądze, trzeba złożyć wniosekAutor komentarza: Ksiądz IgnacyTreść komentarza: Most powinien być nazwany imieniem wielkiego Polaka. Jednym z takich jest Świętej Pamięci Pan Generał Wojciech Jaruzelski .Data dodania komentarza: 28.03.2024, 12:30Źródło komentarza: Dwóch kandydatów na patrona mostu na KrznieAutor komentarza: kibic PodlasiaTreść komentarza: Szkoda, że marszałek na stałe nie wspiera Podlasia, tak jak słabsze od bialskiej drużyny piłkarskie. No ale w Białej rządzą jego polityczni wrogowie.Data dodania komentarza: 28.03.2024, 12:20Źródło komentarza: Marszałek obiecał pieniądze, trzeba złożyć wniosekAutor komentarza: bialszczaninTreść komentarza: To pytanie do rektora Nitychoruka, który zaraz po śmierci Bergiera doprowadził do wycofania drużyny - wizytówki uczelni z rozgrywek ligowych.Data dodania komentarza: 28.03.2024, 12:12Źródło komentarza: Poznały rywalki
Reklama
Reklama