Stan wyjątkowy na granicy z Białorusią? Może objąć część powiatu bialskiego

Na wtorkowym posiedzeniu rząd przystał na wniosek Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji i podjął uchwałę o wprowadzeniu stanu wyjątkowego na terenie miejscowości koło granicy.  "Ma to związek ze szczególnym zagrożeniem bezpieczeństwa obywateli oraz porządku publicznego, w związku z obecną sytuacją na granicy Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Białorusi." - czytamy na rządowej stronie.

Teraz wniosek Rady Ministrów musi rozpatrzyć prezydent. Ustawa o stanie wyjątkowym zobowiązuje prezydenta do niezwłocznego rozpatrzenia wniosku Rady Ministrów. Następnie prezydent wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wyjątkowego lub postanawia odmówić wydania takiego rozporządzenia. W przypadku wydania rozporządzenia prezydent przedstawia go Sejmowi w ciągu 48 godzin od jego podpisania. Posłowie mogą odrzucić propozycję wprowadzenia stanu, ale potrzeba do tego bezwzględnej większości. Sejm rozporządzenie o stanie wyjątkowym rozpatrzy najpóźniej w poniedziałek. 

Stan wyjątkowy miałby trwać miesiąc. – Przez te 30 dni chcemy uszczelnić granicę i zapobiec nasilonym już prowokacjom ze strony reżimu Łukaszenki. Musimy powstrzymać te agresywne działania hybrydowe prowadzone według scenariusza napisanego w Mińsku – powiedział na konferencji prasowej premier, Mateusz Morawiecki.

Szef MSWiA, Mariusz Kamiński dodał, że ma to zabezpieczyć Polskę przed wzmożoną migracją. - Tylko w sierpniu ponad 3 tys. cudzoziemców próbowało nielegalnie przekroczyć polsko-białoruską granicę, ale większość tych prób została udaremniona. Jednak cały czas przyglądamy się naszemu sąsiadowi. Nasze służby w ostatnim czasie zidentyfikowały ok. 40 przylotów z Bagdadu do Mińska – podał i dodał, że według naszych służb w taki sposób na Białoruś przetransportowano 10 tys. obywateli Iraku. – Ale trafili tam też uchodźcy z Turcji, czy Libanu. Rząd Łukaszenki prowadzi też rozmowy z Pakistanem czy Marokiem na ten temat  – zaznaczył minister.

Stan wyjątkowy ma objąć 115 miejscowości województwa podlaskiego oraz 68 miejscowości województwa lubelskiego. W tym kilka z gmin Konstantynów, Janów Podlaski, Rokitno, Terespol, Zalesie, Kodeń i Sławatycze.

Szczegółowy wykaz miejscowości:

Stan wyjątkowy to jeden z trzech stanów nadzwyczajnych (stan wojenny, stan wyjątkowy, stan klęski żywiołowej) wprowadzanych w sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające. Wprowadzony jest na terenie całego kraju lub jego części przez prezydenta na wniosek rządu. Stan wyjątkowy nie może być dłuższy niż 90 dni. Jego przedłużenie możliwe jest tylko raz, za zgodą Sejmu na czas nie dłuższy niż 60 dni, co oznacza, że łącznie może on trwać przez 150 dni.

W czasie stanu nadzwyczajnego nie mogą zostać zmienione niektóre najważniejsze ustawy w państwie, takie jak Konstytucja, ordynacja wyborcza do Sejmu, Senatu, samorządów i na urząd prezydenta oraz ustawy o stanach nadzwyczajnych tak, aby zmieniać zasady podczas jej obwiązywania. Według zapisów Konstytucji RP podczas obowiązywania stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego zakończeniu nie może być skrócona kadencja Sejmu, przeprowadzone referendum ogólnokrajowego. W tym czasie nie mogą zostać zorganizowane i przeprowadzone wybory do Sejmu, Senatu, organów samorządu terytorialnego i na prezydenta RP. Jednocześnie kadencje tych organów ulegają odpowiedniemu przedłużeniu.

Podczas stanu wyjątkowego koordynacja działań i kontrola funkcjonowania administracji rządowej i samorządowej należą do kompetencji premiera albo właściwego wojewody (gdy stan wyjątkowy zostanie wprowadzony na obszarze zaledwie jednego województwa). W czasie stanu wyjątkowego dopuszczalne jest użycie wojska jeżeli dotychczas zastosowane siły i środki zostały wyczerpane. W szczególnych okolicznościach oddziały te mogą być uprawnione do zastosowania broni palnej.

Stan wyjątkowy może nieść za sobą pewne ograniczenia wolności praw człowieka i obywatela. Szczegóły dotyczące tego, co państwo może wprowadzić podczas stanu wyjątkowego określa ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym.

W czasie stanu wyjątkowego dopuszczalne jest użycie wojska jeżeli dotychczas zastosowane siły i środki zostały wyczerpane. W szczególnych okolicznościach oddziały te mogą być uprawnione do zastosowania broni palnej.

Stan wyjątkowy może oznaczać ograniczenie wolności i praw człowieka i obywatela na terenie, na którym ten został wprowadzony. Ograniczenia stosuje się wobec osób prawnych i jednostek nieposiadających osobowości prawnej, mających siedzibę lub prowadzących działalność na obszarze objętym stanem wyjątkowym.

W czasie stanu wyjątkowego mogą być zawieszone prawa do:

- organizowania i przeprowadzania zgromadzeń,

- zakaz imprez masowych i działalności kulturalnej imprez artystycznych i rozrywkowych

- organizacji strajków pracowniczych i innych form protestów pracowników w określonych kategorii pracowników lub w określonych dziedzinach,

- strajków i protestów rolników,

- akcji protestacyjnych organizowanych przez studentów, organizacje studenckie, samorządy i stowarzyszenia

- zrzeszania się, czyli tworzenia i rejestracji m.in. nowych partii politycznych czy związków zawodowych jeśli mogą one zagrażać ustrojowi państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego

- nakazanie okresowego zaniechania działalności zarejestrowanych stowarzyszeń, partii politycznych, związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych, których działalność może - tak jak w przypadku nowych organizacji - zagrażać ustrojowi państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego.

Możliwe są również inne obostrzenia, takie jak:

- cenzura prewencyjna "środków społecznego przekazu" (np. prasy)

- kontrola zawartości przesyłek, listów i paczek przekazywanych w ramach usług pocztowych i usług kurierskich,

- kontrola treści korespondencji telekomunikacyjnej, a nawet rozmów telefonicznych lub sygnałów przesyłanych przez sieci telekomunikacyjne

- zagłuszanie nadawania lubo odbioru przekazów radiowych, telewizyjnych lub dokonywanych poprzez urządzenia i sieci telekomunikacyjne, jeśli ich treść może zwiększyć zagrożenie ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego,

Jeśli sytuacja byłaby dramatyczna, to możliwe jest wprowadzenie innych ograniczeń uderzających w obywateli. Mogą to być m.in.:

- zmniejszenie dostępu do niektórych towarów konsumpcyjnych

- zawieszenie zajęć dydaktycznych w szkołach, uczelniach wyższych z wyjątkiem szkół duchownych i seminariów duchownych;

- ograniczenie obrotu środkami płatniczymi, obrotem dewizowym oraz działalnością kantorową,

- ograniczenie dostępu do informacji publicznej.