Rok temu, tj. 16 marca 2022 roku, Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie zapoczątkował obchody Akcji Reinhardt, które zakończą się w listopadzie 2023 roku. Zaplanowane na półtora roku wydarzenia odbywają się we wszystkich powiatach, w których przed wojną żyli polscy Żydzi i zostali zamordowani przez okupanta niemieckiego.
Wiele inicjatyw upamiętniających Żydów
Wśród inicjatyw w województwie lubelskim odbyło się m.in.: odsłonięcie pomników, wizyty edukacyjne w Miejscach Pamięci, sprzątanie cmentarzy żydowskich, wykłady i koncerty, wycieczki śladami Żydów, którzy zamieszkiwali Lubelszczyznę, a także uroczystości mające na celu uczczenie ofiar. Przykładowo, 27 września 2022 r. mieszkańcy Wisznic upamiętnili likwidację wisznickiego getta. Odsłonięto tablicę, upamiętniającą wisznickich Żydów i przypomniano historię społeczności żydowskiej i jej eksterminacji. TVP3 Lublin wyprodukowało w ubiegłym roku 25 reportaży „Szlakiem lubelskich sztetli”. W 2023 roku będzie kontynuować realizację i emisję 25 nowych reportaży w kolejnych miejscowościach, m.in. w Łomazach, Parczewie, Stoczku Łukowskim czy Łukowie.
Żydzi byli naszymi sąsiadami
– Diaspora żydowska była przez wieki bardzo liczna w Polsce, dlatego że byliśmy krajem otwartym i tolerancyjnym. Żydzi byli naszymi sąsiadami, tworzyli polską państwowość, gospodarkę, kulturę i nie można tego wymazać z pamięci. Akcję Reinhardt trzeba przypominać, ponieważ była to największa w historii próba systemowego mordowania całego narodu. Takie obchody organizujemy przede wszystkim po to, żeby historia nie była relatywizowana, żeby Niemcy nie próbowały unikać odpowiedzialności za tę zbrodnię – mówił obecny na obchodach 81. rocznicy Akcji Reinhardt „Pamięć jest naszym obowiązkiem” w Teatrze Muzycznym w Lublinie marszałek województwa lubelskiego Jarosław Stawiarski.
Wydarzenie „Pamięć jest naszym obowiązkiem” w Teatrze Muzycznym zorganizowali: Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego, Kuratorium Oświaty w Lublinie, Pracownia Studiów nad Holokaustem Żydów Polskich i Europejskich KUL, TVP3 Lublin oraz Teatr Muzyczny w Lublini
CZYTAJ TEŻ:
- Trwa zbiórka na pomnik Romana Kłosowskiego czyli słynnego Maliniaka
- Sapiehów: Zmarł mężczyzna przygnieciony przez drzewo
- Wirtualna strzelnica otwarta. Zobaczcie, kto ma celne oko
- Uderzał i wyzywał swoją matkę. Odpowie za znęcanie się nad nią
- Tragiczny finał poszukiwań zaginionego 42-latka
Akcja Reinhardt na naszych ziemiach
Źródło: www.pamietamyogetcie.gokiowisznice.pl
Kryptonim „Reinhardt” oznaczał operację eksterminacji Żydów z Generalnego Gubernatorstwa i okręgu białostockiego przeprowadzoną w latach 1942-1943 na terytorium okupowanej Polski w ramach Endlösung der Judenfrage (tzw. ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej). Akcja Reinhardt rozpoczęła się w nocy z 16 na 17 marca 1942 r. od likwidacji getta na lubelskim Podzamczu.
Decyzja o wymordowaniu Żydów na terenie Generalnego Gubernatorstwa zapadła w Berlinie na przełomie września i października 1941 roku. Przystąpiono do budowy obozów zagłady ze stacjonarnymi komorami gazowymi umożliwiającymi bardziej efektywne zabijanie Żydów. Pierwszy taki obóz powstał w grudniu 1941 roku w Chełmnie nad Nerem. W ciągu kolejnych miesięcy powstały obozy zagłady w Bełżcu, Sobiborze, Treblince, na Majdanku i fabryka zagłady Auschwitz-Birkenau.
20 stycznia 1942 roku w Wannsee uzgodniono plan „Endlösung der Judenfrage” (,,ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”). Jego realizację powierzono dowódcy SS i policji w dystrykcie lubelskim Odilo Globocnikowi. Operacja o kryptonimie „Reinhardt” składała się z czterech elementów: koncentracji Żydów w gettach i ich deportacji do obozów zagłady, selekcji zdolnych do pracy, eksterminacji w obozach, grabieży mienia.
Działania rozpoczęto 16 marca 1942 roku od deportacji żydowskich mieszkańców Lublina i Lwowa. Akcja trwała do pierwszych dni listopada 1943 roku, obejmując całe Generalne Gubernatorstwo. W tym czasie wymordowano ok. 1,5 mln Żydów, zaś kolejne setki tysięcy poniosło śmierć w gettach, obozach pracy czy masowych egzekucjach.
W powiecie bialskim akcja „Reinhardt’’ rozpoczęła się 11 czerwca 1942 roku od deportacji ok. 3 tys. Żydów z Białej Podlaskiej do Sobiboru. Część ludności żydowskiej z gett z Opola i Sławatycz skoncentrowano w barakach w Wisznicach. 12 czerwca 1942 roku na polecenie Landkomissarza Klemmera 80 furmanek przewiozło Żydów do Łomaz. Żydzi z Opola pozostali w getcie w Łomazach, zaś sławatyckich skierowano do getta w Międzyrzecu Podlaskim.
Druga faza masowej zagłady przypadła na sierpień i wrzesień 1942 roku. Wiązała się z likwidacją gett. Getto wisznickie zostało otoczone 12 sierpnia 1942 roku przez policjantów z 2 plutonu 2 kompanii 101 Rezerwowego Batalionu Policji z Hamburga stacjonującego w Wisznicach oraz miejscową żandarmerię. Żydów deportowano do getta w Międzyrzecu Podlaskim, a następnie transportem kolejowym do obozu zagłady w Treblince i tam zamordowano w komorach gazowych.
Zatrudnionych na potrzeby wojska ostatnich Żydów w liczbie 106 lub 120 rozstrzelano 18 listopada 1942 roku w Dubicy nad rzeką Zielawą.
Tylko nielicznym Żydom z Wisznic udało się przeżyć. Zdążyli oni uciec do lasów parczewskich, romanowskich bądź ukryli się w polskich rodzinach, za co Polakom groziła śmierć. W sierpniu 1942 roku z getta wisznickiego uciekła młoda Żydówka pochodząca z Mławy – Helen Rozenwaks, którą przechowały polskie rodziny z Wygody i Łyniewa. Ocalało także niemowlę – dziewczynka. Dziecko przygarnęła jedna z wisznickich rodzin.
Napisz komentarz
Komentarze