Leśniański park wpisano na listę zabytków, czas na rewitalizację

Park został ukształtowany w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku na wcześniejszym XVIII-wiecznym założeniu ogrodów klasztornych wraz z dwiema alejami: grabową i jesionową –utworzonymi w okresie międzywojennym.  Postępowanie administracyjne w sprawie wpisu do rejestru zabytków zostało wszczęte na wniosek właściciela obiektu – Gminy Leśna Podlaska.

Wójt gminy Paweł Kazimierski wyjaśnia, że istnieje wstępny plan zagospodarowania parku. Dodaje, że gmina podpisała umowę z zakonem paulinów, od których wydzierżawiła 16 hektarów gruntów wokół bazyliki leśniańskiej, łącznie ze stawami przyklasztornymi. 

– Musimy mieć spójną koncepcję architektoniczną. W parku trzeba zacząć od oczyszczenia cieków wodnych. Gmina rok temu, bo 10 lutego 2022 r. przejęła park od Skarbu Państwa. Od tego czasu, pod nadzorem konserwatora uprzątnęliśmy wszystkie drzewa zagrażające bezpieczeństwu, oczyściliśmy istniejący układ komunikacyjny, który został ukształtowany w latach dwudziestych i trzydziestych ubiegłego stulecia – przekazuje wójt Paweł Kazimierski.

Leśniański park. Będzie dofinansowanie?

Dodaje, że obecna koncepcja uwzględnia renowację tzw. szkoły ćwiczeń czyli jednego z budynków przyklasztornych, w którym planowane jest umieszczenie sali kinowej, reprezentacyjnej i sali ślubów. Być może do tego budynku zostanie też przeniesiony ośrodek kultury. W parku ma powstać też amfiteatr, gdyż historycznie w tym miejscu były wystawiane sztuki teatralne. – Mamy plan na rozbudowę stawów przyklasztornych, na to, by je powiększyć. W pierwszej części przed bazyliką chcielibyśmy wykonać parkingi i miejsce rekreacji, a dalej jeszcze stadion sportowy. Złożyliśmy wniosek na dofinansowanie z Polskiego Ładu, staramy się o kwotę 3,5 mln zł. To duże pieniądze, więc podchodzimy ostrożnie do tego, czy je otrzymamy. W tym roku z własnych funduszy oczyścimy cieki wodne – tłumaczy wójt. Informuje, że wkrótce odbędzie się spotkanie z konserwatorem zabytków, architektami i studentami koła naukowego „Smart city” z UMCS-u w Lublinie oraz prowadzącą koło dr Dagmarą Kociubą w celu przygotowania szczegółowej koncepcji rewitalizacji parku.

• Laptop dla każdego czwartoklasisty. Wiadomo już, kto złożył najkorzystniejszą ofertę
• Zbierają podpisy pod petycją do MON. Chcą powrotu wojska
• Temat kurzych ferm na sejmowej komisji? Interweniuje poseł Niedziela
• "Majówkową sielankę" w Zamku Janów Podlaski rozpoczną świętem piwa!
• Oto najlepsza szkoła w Polsce! Działa w naszym regionie

Park utworzyły mniszki prawosławne

Jak informuje Dariusz Kopciowski, Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków, historia powstania parku szkolnego w Leśnej Podlaskiej sięga przełomu XIX i XX wieku. Utworzony został na terenie dawnych ogrodów przyklasztornych zgromadzenia o. paulinów, które w roku 1727 objęło istniejącą parafię w Leśnej Podlaskiej.

– Rozległy teren usytuowany od strony północnej zabudowań kościelno-klasztornych został przeznaczony na ogrody przyklasztorne. Naturalnymi granicami zespołu klasztornego od strony południowej były stawy, od strony północno-wschodniej tereny łąk i olszyn, a od pozostałych stron zabudowania gospodarcze. W barokowej kompozycji założenia znaczące miejsce zajmował kompleks klasztorny otoczony fosą i murami. Fosa była powiązana ze stawami rybnymi, zlokalizowanymi w południowej część założenia w bliskiej odległości rzeki Klukówki. Od stawów w kierunku północno-wschodnim i następnie na zachód zostały poprowadzone kanały wodne, które zostały pomyślane jako linie graniczne dla tej części założenia klasztornego. Prosty kanał od strony północnej, przeprowadzony ze wchodu na zachód, był równocześnie przedłużeniem fosy klasztornej – przekazuje Dariusz Kopciowski, Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Historia parku

Wyjaśnia, że po 1864 roku i upadku powstania styczniowego o. paulini zostali zmuszeni do opuszczenia swoich dóbr. Oficjalnie w roku 1875 władze carskie skonfiskowały zabudowania kościelne i klasztorne w Leśnej Podlaskiej z przeznaczeniem na potrzeby Kościoła prawosławnego. Założenie w latach osiemdziesiątych XIX wieku zostało przekazane mniszkom prawosławnym, które rozbudowały i przebudowały istniejącą zabudowę w powołany w 1889 roku Leśniański Żeński Ośrodek Monastyczny.

Powstał wówczas okazały zespół szkolny, w skład którego weszły budynki dydaktyczne, mieszkalne i gospodarcze. Zmiany wprowadzone pod koniec XIX i na początku XX wieku dotyczyły również dawnych ogrodów klasztornych. Jak dodaje Dariusz Kopciowski, znaczące prace w przestrzeni parku należącej do Seminarium Nauczycielskiego przeprowadzono w latach 1926-1927, kiedy wytyczono nowy układ dróg parkowych, wprowadzono dodatkowe rowy melioracyjne i cieki wodne zespolone z dwoma ozdobnymi stawami parkowymi. – W latach 1937-39 przeprowadzono kolejne prace w parku polegające na oczyszczeniu kanałów i uporządkowaniu terenu dawnej łąki, usytuowanej za kanałem na północ od parku, który został zagospodarowany na stadion szkolny – mówi Dariusz Kopciowski.

Przekazuje też, że po II wojnie światowej wycięto część starodrzewu, wprowadzono nowe nasadzenia  oraz wykonano oświetlenie parku, z którego pozostało dziś kilkanaście betonowych słupów. Podkreśla również, że forma ukształtowania terenu, rozmieszczenia dróg i wnętrz parkowych, oraz układ wodny wraz z lokalizacją stawów parkowych i elementów małej architektury pozostała do czasów współczesnych w niemal niezmienionej postaci.