Afera związana z wywiezieniem biskupa Kajetana Sołtyka i jego popleczników do Kaługi w wyniku spisku, który zawiązał ambasador Rosji z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim była iskrą, która wznieciła pożar w całym kraju. Wkrótce w 1768 r. doszło do konfederacji barskiej, czyli zrywu narodowego, często określanego mianem pierwszego polskiego powstania.
Dotychczas popierająca króla Familia, czyli frakcja utworzona przez Czartoryskich, zaczęła wycofywać się z dotychczas okazywanego wsparcia. Izabela i Adam Kazimierz Czartoryscy w obawie przed konfliktem rozpoczęli tournee po zachodniej Europie. Informacja o romansie Izabeli z ambasadorem Rosji Nikołajem Repninem dotarła też do carycy Katarzyny II. Uległość urzędnika wobec polskiej szlachcianki wzbudziła złość władczyni, która w kwietniu 1769 r. postanowiła o pozbawieniu stanowiska swojego podwładnego. Jak podają źródła, urodzony w 1770 r. Adam Jerzy Czartoryski miał być dzieckiem ambasadora Rosji. Ale Adam Kazimierz, podobnie jak poprzednie dzieci, uznał chłopca za swojego syna.
Romans z francuskim księciem
Małżonkowie w 1772 r. przebywali w Holandii, w celu uporządkowania spraw dotyczących majątku. Konieczne bowiem było sprzedanie ziem odziedziczonych przez Izabelę po ojcu Jerzym Deltoffie Flemingu. Następnie Czartoryscy wyjechali do Londynu, tam spotkali się Nikołajem Repninem oraz Benjaminem Franklinem. Izabela chętnie przyjmująca zaloty adoratorów, tym razem uległa uczuciu do francuskiego księcia Armanda Louis de Gontaut de Lauzun. Krótki, ale burzliwy romans nie zakończył się dla księżnej pozytywnie. Arystokrata prowadził pamiętniki, w których szczegółowo opisał schadzki, ze wszystkimi damami, które nawiązały z nim relacje o podłożu erotycznym. W swych zapiskach nie oszczędził też Izabeli Czartoryskiej. Po wydaniu wspomnień księcia wybuchła afera nie tylko w Polsce, ale też we Francji.
Rodziny sportretowanych dam domagały się uznania publikacji za fałszywą. Obecnie jest ona uznawana przez historyków za autentyczną. Nikołaj Repnin nie uważał francuskiego diuka za zagrożenie, podobnie jak mąż Izabeli, Adam Kazimierz Czartoryski. Jednak, mówi się, iż drugi jej syn, Konstanty Adam był synem Francuza. Mimo odwzajemnianych względów, Izabela czuła się rozdarta wewnętrznie i postanowiła się otruć. Szczęśliwie udało się ją jednak odratować. Po powrocie do sił, ostatecznie zakończyła romans z Repninem, a przed powrotem do kraju w 1774 r. wyznała diukowi, że jest przy nadziei. W Pałacu Błękitnym w Warszawie, 28 października 1774 r. na świat przyszedł jej drugi syn - Konstanty Adam. Podobno francuski książę przyjechał na czas porodu i podczas połogu ukrył się w szafie, w sypialni księżnej. Później wrócił do Francji i zaangażował się w kolejne romanse. Został zgilotynowany w 1793 r. w trakcie rewolucji francuskiej, a ze względu na zabiegi syna Izabeli - Adama Jerzego wydane pamiętniki skonfiskowano. (...)
Cały artykuł przeczytacie w papierowym i elektronicznym wydaniu Słowa Podlasia, z 12 stycznia
Napisz komentarz
Komentarze