Karta pobytu czasowego w Polsce 2025

Karta pobytu czasowego stanowi podstawowy dokument potwierdzający tożsamość cudzoziemca podczas jego legalnego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wraz z ważnym dokumentem podróży, jak np. paszport zagraniczny, karta uprawnia do wielokrotnego przekraczania granicy państwowej Polski bez konieczności posiadania wizy, a także umożliwia wjazd i pobyt na terenie innych państw strefy Schengen do 90 dni w okresie 180 dni.

Podstawy prawne i zakres stosowania karty pobytu czasowego

Karta pobytu jest wydawana na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, pobyt stały, pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub zgody na pobyt ze względów humanitarnych. Zezwolenie na pobyt czasowy udzielane jest na maksymalny okres 3 lat, bez możliwości jego formalnego przedłużenia. W przypadku chęci dalszego pobytu cudzoziemiec zobowiązany jest do złożenia nowego wniosku o zezwolenie na pobyt.

Okoliczności uzasadniające zezwolenie na pobyt czasowy

Zezwolenie na pobyt czasowy może być udzielone m.in. w następujących sytuacjach:

• podjęcie lub kontynuacja pracy na terytorium Polski, w tym w zawodach wymagających wysokich kwalifikacji lub jako pracownik delegowany,
• prowadzenie działalności gospodarczej,
• nauka na studiach wyższych lub szkolenia zawodowego,
• łączenie się z rodziną, w tym małżonkiem obywatela polskiego lub obcokrajowca legalnie przebywającego w Polsce,
• odbycie stażu lub udział w programie wolontariatu europejskiego,
• korzystanie z mobilności długoterminowej w ramach badań naukowych lub pracy w przedsiębiorstwie,
• pobyt ze względów humanitarnych lub w związku z ochroną międzynarodową.

Każda z tych podstaw wymaga dopełnienia określonych warunków i przedłożenia dokumentów potwierdzających cel i okoliczności pobytu.

Procedura uzyskania zezwolenia na pobyt czasowy i karty pobytu

Składanie wniosku

Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy należy złożyć osobiście lub listownie do właściwego ze względu na miejsce pobytu wojewódzkiego urzędu. Termin złożenia to ostatni dzień legalnego pobytu cudzoziemca w Polsce. Osobiste stawiennictwo jest obligatoryjne ze względu na konieczność pobrania odcisków linii papilarnych, które są integralną częścią procesu wydawania karty pobytu.

Dokumenty niezbędne do złożenia wniosku

Podstawowe dokumenty wymagane przy składaniu wniosku to:

• wypełniony i podpisany formularz wniosku wraz z odpowiednimi załącznikami (np. załącznik wypełniany przez pracodawcę w przypadku pobytu związanego z pracą),
• cztery aktualne fotografie biometryczne zgodne z wymogami urzędu,
• kserokopie wszystkich zapisanych stron ważnego dokumentu podróży wraz z oryginałem do wglądu,
• potwierdzenie uiszczenia opłaty skarbowej (zwykle 440 zł za zezwolenie na pobyt czasowy i pracę oraz 100 zł za wydanie karty pobytu),
• dokumenty potwierdzające cel pobytu i spełnienie warunków (np. umowa o pracę, zaświadczenie o przyjęciu na studia, dokumenty potwierdzające łączenie z rodziną, ubezpieczenie zdrowotne, potwierdzenie miejsca zamieszkania, itp.).

W przypadku dokumentów sporządzonych w języku obcym wymagane są tłumaczenia przysięgłe na język polski.

Procedura rozpatrzenia i decyzja

Urząd wojewódzki ma 60 dni na rozpatrzenie kompletnego wniosku. W przypadku braków formalnych lub konieczności wyjaśnień, urząd wzywa cudzoziemca do uzupełnienia dokumentów lub złożenia wyjaśnień w terminie nie krótszym niż 7 dni. Złożenie wniosku w terminie i uzupełnienie ewentualnych braków skutkuje legalizacją pobytu od dnia złożenia wniosku do czasu wydania decyzji.

Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku wojewoda wydaje decyzję o udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy oraz z urzędu wydaje kartę pobytu. W sytuacjach wyjątkowych, np. gdy cudzoziemiec przebywa poza granicami Polski lub w innych określonych przypadkach, konieczne jest złożenie osobnego wniosku o wydanie karty pobytu.

Specyfika karty pobytu czasowego z dostępem do rynku pracy

Karta pobytu może zawierać adnotację „dostęp do rynku pracy”, która uprawnia cudzoziemca do legalnego zatrudnienia na terytorium Polski bez konieczności uzyskiwania odrębnego zezwolenia na pracę. Adnotacja ta występuje w przypadku zezwoleń na pobyt czasowy wydanych m.in. na podstawie pracy, pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji („Niebieska Karta UE”), połączenia z rodziną czy pobytu stałego.

Warto jednak podkreślić, że uprawnienie do podjęcia pracy może być ograniczone warunkami określonymi we wniosku lub decyzji, np. do konkretnego pracodawcy czy stanowiska. Pracodawca jest zobowiązany do weryfikacji podstawy prawnej zatrudnienia cudzoziemca, w tym rodzaju zezwolenia i adnotacji na karcie pobytu.

Zmiana warunków zatrudnienia i pobytu - obowiązki cudzoziemca i pracodawcy

Zmiana pracodawcy, stanowiska, rodzaju umowy, wymiaru czasu pracy lub wynagrodzenia wymaga złożenia wniosku o zmianę zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Od 29 stycznia 2022 r. wprowadzono szereg ułatwień, które rozszerzają katalog sytuacji, w których nie jest konieczne ponowne składanie wniosku, np. zmiana formy prawnej pracodawcy czy zwiększenie wymiaru czasu pracy przy proporcjonalnym wzroście wynagrodzenia.

Cudzoziemiec oraz pracodawca mają obowiązek zawiadomić wojewodę o zakończeniu zatrudnienia lub zmianie warunków pracy w terminie 15 dni od zaistnienia zmiany. Brak dokonania zgłoszenia może być podstawą do cofnięcia zezwolenia.

Wymiana, utrata i odbiór karty pobytu

Karta pobytu wymienia się w przypadku zmiany danych osobowych, zmiany miejsca zamieszkania, uszkodzenia, utraty lub w sytuacji, gdy karta traci ważność. Wniosek o wymianę powinien zostać złożony w terminie 14 dni od zaistnienia przyczyn wymiany lub co najmniej 30 dni przed wygaśnięciem ważności dokumentu.

W przypadku utraty lub kradzieży karty pobytu należy niezwłocznie zgłosić ten fakt na policję oraz do urzędu wojewódzkiego, który wydał dokument. W okresie oczekiwania na nową kartę cudzoziemiec otrzymuje zaświadczenie potwierdzające zgłoszenie utraty.

Odbiór karty pobytu odbywa się osobiście w urzędzie wojewódzkim lub jego delegaturze. W przypadku małoletnich powyżej 13 roku życia wymagana jest ich obecność przy odbiorze.

Specjalne kategorie pobytu czasowego

Pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji („Niebieska Karta UE”)

W przypadku wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji cudzoziemiec musi wykazać wyższe kwalifikacje zawodowe (ukończenie studiów wyższych lub odpowiednie doświadczenie zawodowe) oraz zawrzeć umowę o pracę na co najmniej 6 miesięcy z wynagrodzeniem nie niższym niż 150% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Zezwolenie przyznaje się na okres do 3 lat z możliwością zmiany pracodawcy bez konieczności uzyskiwania nowego zezwolenia.

Pobyt czasowy dla członków rodzin obywateli polskich i cudzoziemców

Cudzoziemcy pozostający w związku małżeńskim z obywatelem Polski lub będący małoletnimi dziećmi osób legalnie przebywających w Polsce mogą ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy z tytułu łączenia rodzin. W szczególnych sytuacjach, np. gdy cudzoziemiec w dniu składania wniosku przebywa poza granicami Polski, konieczne jest złożenie oddzielnego wniosku o wydanie karty pobytu.

Pobyt czasowy dla stażystów i wolontariuszy

Zezwolenie na pobyt czasowy można uzyskać także w celu odbycia stażu u organizatora zatwierdzonego przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz w ramach programów wolontariatu europejskiego. W takich przypadkach karta pobytu zawiera odpowiednie adnotacje potwierdzające cel pobytu.

Opłaty związane z wydaniem i wymianą karty pobytu

Opłata skarbowa za rozpatrzenie wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy wynosi 340 zł lub 440 zł, w zależności od podstawy prawnej oraz celu pobytu. Za wydanie lub wymianę karty pobytu pobiera się opłatę 100 zł (50 zł w przypadku ulg, np. dla studentów czy osób w trudnej sytuacji materialnej). W przypadku zawinionej utraty lub uszkodzenia karty pobytu opłata wzrasta do 200 zł, a przy kolejnych takich zdarzeniach do 300 zł.

Opłaty należy wnosić na rachunek bankowy właściwego urzędu wojewódzkiego, do którego składany jest wniosek.

Podsumowanie i praktyczne wskazówki

Karta pobytu czasowego jest dokumentem niezbędnym dla cudzoziemców planujących legalny pobyt w Polsce powyżej 3 miesięcy. Uzyskanie karty wymaga spełnienia formalnych i materialnych warunków określonych przez ustawę o cudzoziemcach, a także terminowego i kompletnego złożenia wniosku wraz z wymaganymi dokumentami i opłatami.

Warto zwrócić szczególną uwagę na:

• termin składania wniosku – nie później niż ostatni dzień legalnego pobytu,
• konieczność osobistego stawiennictwa w celu pobrania odcisków linii papilarnych,
• kompletność dokumentacji i spełnienie warunków uzasadniających pobyt,
• obowiązek informowania o każdej zmianie danych osobowych, miejsca zamieszkania i warunków zatrudnienia,
• znajomość konsekwencji braku uzupełnienia braków formalnych czy niedopełnienia obowiązków informacyjnych, które mogą skutkować odmową lub cofnięciem zezwolenia.

W przypadku trudności lub złożoności sprawy rekomenduje się korzystanie z pomocy prawnej lub doradców specjalizujących się w prawie cudzoziemców. Aktualne wzory wniosków oraz informacje szczegółowe dotyczące procedur można znaleźć na stronach urzędów wojewódzkich oraz na portalu Urzędu do Spraw Cudzoziemców.